Конституциялық реформа нені көздейді?

Конституциялық реформа нені көздейді? Неліктен референдумға қатысу маңызды? Орталық коммуникациялар қызметі алаңында өткен брифингте сарапшылар осы сұрақтар төңірегінде ой-пікірлерін білдіріп, саяси кезеңнің маңыздылығын түсіндірді.

«Жаңа Қазақстан мен Екінші республика идеясын қоғам бірте-бірте түсініп келе жатыр», деп есептейді Л.Н.Гумилев атындағы ЕҰУ проректоры, заң ғылым­да­рының докторы, профессор Еркін Оңғарбаев. «Ел азаматы ретінде осы үдерістер туралы өз түсінігімді білдіргім келеді. Ең бастысы, бұл саяси реформа әділетті қоғам идеясы екенін ескеруміз қажет. Бұл жайында Президент Қасым-Жомарт Тоқаев та айтқан болатын», деді сарапшы. «Жаңа Қазақстан мен Екінші респуб­лика идеяларын қоғам бірте-бірте түсініп келеді. Неліктен? Себебі дамудың 30 жылында біз белгілі бір жетістікке жеттік, тәуелсіздігіміз нығай­ды, бірақ қоғам белгілі бір «індеттерден» тұратын әділет­сіз сәттерден кейін сұрақ­т­ар қоя бастады. Бұл непотизм, сыбайлас жемқорлық. Қоғам үшін бұл мәселелер өткір тұр. Президенттің байлығымыздың 50%-ын иемденген жүздеген адам туралы сөзі кездейсоқ емес. Әрине, бұл халықтың көпшілігінің наразылығын тудырады. Бұрын негізгі тезис «алдымен экономика, содан кейін саясат» болатын. Ел Президенті біздің қазақстандық қоғамда демократиялық негіз­дер­ді іске асыру үшін саяси реформалар, саяси жаңғырту жүр­гізу қажеттігін айтады. Оның сөздері іспен келіспейді. Ол партиядан шығып, біздің қоғамда жұмыс істейтін бар­лық партиялардың бәсекеге қабілетті болуы үшін партияға мүшелігін тоқтататынын айтты. Осыған байланысты саяси бәсекелестік нәтижесінде біздің қоғам осы тұрғыдан әділетті болады деп сенемін», деді ғалым.

Сондай-ақ ол прези­дент­тің жақын туыстары ква­зи­мем­лекеттік секторда саяси мем­лекеттік және басшылық лауазымдарды атқармауы туралы көзқарасын білдірді. «Бұл да барлық мемлекеттік қызметшілер мен халық үшін адамгершілік қағидаттарды әр адам өзінен бастауы тиіс екендігінің үл­гісі. Осы призма арқылы әділ қоғамның элементтері іске асырылатын болады», деді профессор.

Ал Президент жанындағы ҚСЗИ директорының орынбасары Алуа Жолдыбалина осы жылдың мамыр айында референдум туралы халықтың пікірін білу мақсатында са­уалнама жүргізгендерін айтып, нәтижесімен бөлісті. Сауалнама қорытындысы бойынша ха­лықтың 76,4 пайызы референдумды қол­дай­тынын білдір­се, 70 пайызы бұл саяси оқиғадан хабардар, яғни, саяси науқанның нені көздейтінін білетінін жеткізген. Ал 66,4%-ы маңызды іс-шараға қатысатынын айтқан. Брифингте Алуа Жолдыбалина өзге мемлекеттерден мысал келтірді. «Референдум – бұл алдымен халық пен билік ара­сындағы қарым-қатынас. Мысалы, Скандинавия елдері­нің билігі халықты идея көзі деп санайды. Олардың пікірлері арқылы мемлекетті басқаруда маңызды шешім қабылдайды. Сондықтан Президенттің бұл шешімі мен ұсынысы тәжі­ри­беден алынған, мұны «Халық үніне құлақ асатын» мемлекет құрудың алғышарты деп білемін», деді ол.

«Бүгінде әлеуметтік желі­лерде халық Президенттің парақшасын белгілеп, көмек сұрайтын жағдайлар көп. Осы орайда, Мемлекет басшысы Парламент, Мәжіліс, әкімдердің атқаратын қызметі мен рөлін айқындап берді. Бұл да дұрыс шешім, Жаңа Қазақстанға бастар оң қадам», деді сарапшылар.

https://egemen.kz/article/313500-konstitutsiyalyq-reforma-neni-kozdeydi